Cart
0
$0.00
Dziedzictwo
Dziedzictwo Puńszczyzny (Punskijos paveldas) jest przeogromne i warte upamiętnienia, zwłaszcza w obliczu podstępnego procesu amalgamacji kulturowej, który pożera słabsze, mniej żywotne etnosy i ich struktury, a ich dorobek dewaluuje, po przejęciu co smakowitszych kąsków.
Powstanie oficjalny rejestr-katalog, który obejmie poniższe elementy Dziedzictwa Puńszczyzny, a jeśli zostaną pozyskane środki - wybrane elementy dziedzictwa zostaną objęte fachową opieką konserwatorską.
Przewiduje się - wstępnie - wyróżnienie następujących obiektów:
- Gospodarstwa-domostwa-sadyby (obejmujące kilka z poniższych pozycji)
- Domy drewniane z werandą, być może na postumencie-podmurówce kamiennej
- Obory gliniane, z charakterystycznego budulca
- Stodoły drewniane
- Ziemianki-spichrze-schrony, stojące opodal zabudowań
- Stawy przydomowe, zarówno oczka wodne, jak też większe akweny
- Powitalne głazy, czasem pomniki kamienne, a nawet "galerie" kamienne
- Słupy drewniane, tzw. stogastulpes albo koplitstulpes, albo "informacyjne"
- Figury drewniane, zarówno "frasobliwych", jak też rubaszne
- Bramy powitalne, niekiedy z pomostem łączącym filary
- Korzenioplastyka i inna drobna architektura
- Metaloplastyka i ciekawostki kowalskie
- Stare drzewa "strzegące" domostw, np. u wrót
- Rzeźby stojące w domach i w podwórzach oraz w altankach
- Kwietniki-klomby, zdobiące podwórza, z licznymi rzeźbiątkami
- Mury kamienne ozdobne
- Przystanki autobusowe z kamienia
- Mała architektura cmentarna
- Rosohate "informatory przydomowe" (zamiast tabliczki z numerami)
- Małe muzea, niekiedy "przydomowe"
Zupełnie osobną kategorią są obiekty agroturystyczne i rekreacyjne, pełne drobiazgów rzeźbiarskich i małych instalacji, a ewenementem na dużą skale jest Osada Jaćwiesko-Pruska, wielohektarowy obiekt rekonstrukcyjny, położony we wsi Oszkinie.
Specjalną opieką objąć wypada też z jednej strony puński skansen, z drugiej strony niszczejącą sadybę najbardziej znanego puńskiego Księgonosza, Pawła Matulewicza.
Wokół tzw. Starej Plebanii, a i na dziedzińcu Kościoła i w jego "arboretum" - mamy co najmniej kilka obiektów godnych uwagi.
Tego dziedzictwa nikt dotąd nawet nie policzył, nie mówiąc o planowej, konsekwentnej opiece konserwatorskiej
Puńszczyzna pełna jest rzeźbionych postaci, które tu nazwijmy Frasobliwymi.
Legendy oplatają Puńszczyznę klechdami i opowieściami na wpół prawdziwymi
Równie wiele jest powodów do chwały, toteż od zawsze.Puńszczanie stawiali pomniki
Osada Jaćwiesko-Pruska
Nieco na południowy wschód od Puńska, kilkanaście minut rowerem, w obrębie wsi Oszkinie, pewien zapaleniec tworzy od ładnych kilku lat multi-instalację, starając się odtworzyć, a właściwie zmaterializować wyobrażenie na temat grodziszcza, jakie z dużym prawdopodobieństwem było częste na obszarze terenów objętych poniższą mapą.
Mapa jest jedynie poglądowa, ale można na niej wskazać ziemie pruskie (na zachód od Jaćwieży) i ziemie "rdzennie" jaćwieskie.Na tych rozległych terenach o krajobrazie ukształtowanym przez trzecie zlodowacenie, pełnych pagórków i puszcz oraz jezior rozmaitej wielkości, z niewielkimi spłachetkami pól i łąk - co zapobiegliwsze rodziny budowały dla siebie na wzgórzach grodziszcza, skąd miały baczenie na całą okolicę i w ten sposób - nie bezinteresownie - roztaczały "opiekę" nad sąsiadami mniej zaradnymi, żyjącymi "w dolinach", na brzegach jezior i wzdłuż rzek.
Kiedy dochodziło do konfliktów z krzepnącymi na południu, szybko jednoczącymi ziemie polskie Lechitami - grodziska pruskie i jaćwieskie udzielały pobratymcom schronienia na wzgórzach. W takich warunkach kształtowała się prusko-jaćwieska rzeczywistość, zupełnie niepodobna do polskiej, ale też różniąca się od tego, co tworzyły nieco bardziej na północ osiadłe rody żmudzkie i litewskie (wtedy jeszcze słowo "Litwa" oznaczało co najwyżej sto kilkadziesiąt rodów).
Gdzieś pomiędzy ziemiami jaćwieskimi, pruskimi, żmudzkimi i dawno-litewskimi wyrósł potężny ród, który historia nawała Giedyminowiczami, ale krzepnący dużo wcześniej przed Giedyminem, którego znamy od drugiej połowy XIII wieku. Ich siedzibą było pięć wzgórz mających dla historii Litwy takie samo znaczenie, jak dla Polonii gniazdo Piastów, Kruszwica nad jeziorem Gopło.
Wzgórza te do dziś nazywane są Kernavė i pełnią rolę atrakcji turystycznej miejscowości o takiej właśnie nazwie. Na fotografii widać rozległą, żyzną okolicę w dolinie rzeki Wilii.
Przerwijmy tu opowieść o największym i najpotężniejszym z kilkuset grodzisk dzisiejszej Litwy, grodzisk starolitewskich, żmudzkich, jaćwieskich, pruskich. Piotr Łukaszewicz, wspomniany pasjonat dawnej przeszłości tych ziem, nie bez pomocy historyków i innych naukowców,
Item
Limited edition
Item
Limited edition
